Het was niet langer mogelijk om de steeds ernstiger economische problemen van de DDR voor de buitenwereld verborgen te houden. Maatregelen werden getroffen om de arbeid strakker te organiseren (april, Gesetzbuch der Arbeit, Wetboek van arbeid).~~~ In de zomer brak de "Berlijnse Crisis" uit. In juli vluchtten per dag 1500 personen uit de DDR naar het Westen. Op 13 augustus begon de DDR met de bouw van de Berlijnse Muur. De toegangswegen, die van West-Duitsland over het grondgebied van de DDR naar Berlijn liepen, werden afgesloten. De muur werd onderdeel van een grens die eerder leek op een gevangenismuur. In ruimere zin werd de Muur het symbool van de tweedeling van Europa en van de Koude Oorlog tussen Oost en West. DDR-burgers konden in het vervolg alleen nog naar het westen reizen als voldoende garantie bestond dat ze zouden terugkeren. In familieverband mocht geen DDR-burger het land meer verlaten. De familie moest achterblijven en fungeerde dus als een soort gijzelaars. In totaal waren sinds 1949 bijna 3 miljoen mensen, veelal jong en goed opgeleid de DDR ontvlucht.~~~ De SED nam afstand van het Stalinisme. Ook Ulbricht kreeg interne kritiek wegens de persoonlijkheidscultus die hij in navolging van Stalin had ingevoerd. Alle verwijzingen naar Stalin in het openbare leven werden verwijderd door straat- en plaatsnamen om te dopen. In februari kregen 16.000 gevangenen gratie en nog eens 70.000 kregen strafvermindering.
Toelichting